Εργαζόμενος ή «ωφελούμενος» ?

Είσαι κι εσύ ένας από τους επιτυχόντες του προγράμματος Κοινωφελούς εργασίας-και νιώθεις τυχερός. Και γιατί να μη νιώθεις; Μετά από χρόνια ανεργίας και ανασφάλειας σου δίνεται η ευκαιρία να δουλέψεις για ένα χρονικό διάστημα και να ξεφύγεις από το άγχος της ανεργίας. Φράση-κλειδί στην παραπάνω πρόταση: «Για ένα χρονικό διάστημα». Γιατί με το πέρας του προγράμματος θα είσαι πάλι άνεργος ή άνεργη. 

Αυτή είναι η ίδια η φύση των προγραμμάτων. Η εποχή της κρίσης, του τρίτου μνημονίου και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πιστή στις διαταγές ΔΝΤ και ΕΕ, ζητά να μην έχουμε σταθερή δουλειά, αλλά διαρκώς να περνάμε από την ανεργία στη μισο-εργασία και πάλι πίσω. Γι’ αυτό δεν μας λογαριάζουν ως εργαζόμενους, αλλά ως «ωφελούμενους». Θέλουν να ξεχάσουμε πως ως εργαζόμενοι έχουμε δικαιώματα και πως μπορούμε να τα διεκδικήσουμε. Χρειάζονται την εργασία μας για να στηριχτούν μια σειρά από υπηρεσίες, αλλά δεν βάζουν το χέρι στην τσέπη, ούτε οι Δήμοι ούτε οι Κυβερνήσεις, για να προσλάβουν μόνιμο προσωπικό, παρά επαφύονται στη χρηματοδότηση των ΕΣΠΑ. Ακραία έκφραση αυτής της κατάστασης είναι η στελέχωση των hotspot με εργαζομένους μέσω Κοινωφελών προγραμμάτων, κάνοντάς μας δεσμοφύλακες των συνανθρώπων μας. Από την άλλη μας λένε ότι μας κάνουν χάρη, ότι εκπαιδευόμαστε κι αποκτάμε προσόντα, υπονοώντας πως εμείς φταίμε για το ότι είμαστε άνεργοι/ες, ενώ οι πολιτικές τους είναι που μας οδηγούν σε όλο και χειρότερη μοίρα. Η πραγματικότητα είναι ξεκάθαρη: μας χρησιμοποιούν για να νομιμοποιήσουν όλο και χειρότερες συνθήκες εργασίας σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ενώ εμείς μετεωριζόμαστε μεταξύ ανεργίας και επισφαλούς εργασίας. Συνθήκες που εφαρμόζονταν άτυπα με την απειλή της ανεργίας και της λογικής «ουδείς αναντικατάστατος», και έρχονται τώρα να θεσμοθετηθούν από την Κυβέρνηση στο Νέο Εργασιακό Νομοσχέδιο, (βλ. μισθούς πείνας, περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας, κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων και των στοιχειωδών δικαιωμάτων που προστάτευαν).

Από την προκήρυξή τους, οι θέσεις στο πρόγραμμα αυτό-διαφημίζονται ως κάτι διαφορετικό και καλύτερο απ’ αυτές των προηγούμενων προγραμμάτων. Και όντως, υπάρχουν μια σειρά από αλλαγές, πάνω σε ζητήματα που οι προηγούμενοι εργαζόμενοι στην Κοινωφελή εργασία έδωσαν σκληρές μάχες. «Οι ωφελούμενοι δικαιούνται να απουσιάζουν δύο εργάσιμες ημέρες μηνιαίως» (ν/σ 4368/21-02-2016) χωρίς όμως να μπορούμε να τις ζητήσουμε όλες μαζί σε άλλο μήνα ή να αποζημειωθούμε αν δεν τις χρησιμοποιήσουμε. Αντίστοιχα ορίζεται αναρρωτική άδεια, άδεια λοχείας, γάμου, θανάτου κοντινού συγγενή ή γονική. Σε περίπτωση παρατεταμένης απουσίας γίνεται αναπλήρωση των ημερών αργότερα. Σχετικά με τα εργατικά ατυχήματα, το ασφαλιστικό κόστος είναι επιλέξιμη δαπάνη κι άρα υπάρχει δυνατότητα αποζημείωσης. Τα πολλά ατυχήματα (κι ένας θάνατος) στα απορριματοφόρα «υπέδειξαν» την αναγκαιότητα αυτή, μαζί με κυρώσεις στους δήμους που απασχολούν «ωφελούμενους» στον τομέα της καθαριότητας. Ακόμη όμως κι αυτά τα δικαιώματα που δίνονται, συνεχίζουν να είναι εκτός του εργατικού δικαίου και υπό διαρκή αναίρεση: αφενός είναι στο χέρι του κάθε φορέα να τα εφαρμόσει κι αφετέρου μπορούν να αναιρεθούν ανά πάσα στιγμή με εγκύκλιο του Υπουργείου αν θεωρηθεί πως έρχονται σε ρήξη με το πλαίσιο των ΕΣΠΑ.

Σε αυτό το σημείο θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι. Δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε ούτε το πιο απλό δικαίωμα και να μη συγκρουστούμε με την ίδια τη χρηματοδότηση από την ΕΕ και τα προγράμματα του ΟΑΕΔ. Από την άδεια και τα εργατικά ατυχήματα, μέχρι το μισθό και τη διάρκεια της «απασχόλησης», όλα καθορίζονται από τις κατευθύνσεις που ορίζει η ΕΕ. Κι από την άλλη, Δήμοι και Κυβέρνηση δεν μπορούν να κάνουν προσλήψεις γιατί στο βωμό της αποπληρωμής του χρέους «παγώνουν» τα πάντα. Κι ας υπάρχουν μόνιμες ανάγκες στις υπηρεσίες που όλο και περισσότερο καλύπτονται από τα μπαλώματα του ΕΣΠΑ, κι ας έχουμε όλοι μας ανάγκη από σταθερή δουλειά. Τελικά κάποιοι κερδίζουν στην κρίση, ενώ εμείς γινόμαστε πειραματόζωα εφαρμογής ενός σύγχρονου εργασιακού μεσαίωνα.

Κι αν το ταβάνι των διεκδικήσεων ορίζεται από το ΕΣΠΑ μήπως δεν υπάρχει προοπτική; Εμείς λέμε πως υπάρχει άλλη προοπτική, αν διεκδικήσουμε όλα όσα έχουμε ανάγκη. Δουλειά με δικαιώματα-αύξηση στους μισθούς-επίδομα για όλους τους ανέργους. Κατάργηση των προγραμμάτων δουλείας του ΕΣΠΑ-μόνιμη και σταθερή δουλειά. Ας τους δείξουμε ότι μπορούμε να βάλουμε φρένο στα σχέδια της εξαθλίωσης που ετοιμάζουν για μας και τις επόμενες γενιές και να διεκδικήσουμε ζωή με αξιοπρέπεια!

Η συγκρότηση «επιτροπών αγώνα» στα προγράμματα ανά Δήμο συμβάλλει στην συσπείρωση των εργαζομένων, κόντρα στην πολυδιάσπαση, για την αναγκαία διεκδίκηση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων. Σε οποιαδήποτε περίπτωση αυθαιρεσίας καλούμε στα τηλέφωνα του Δικτύου Ανέργων και Επισφαλώς Εργαζομένων Θεσσαλονίκης 6848623730/6955355317 ούτως ώστε να κινηθούν οι κατάλληλες διαδικασίες.